Wychowanie młodzieży podporządkowane było kaście społecznej, w której dana jednostka się urodziła. Ok. 500 r. pne ukształtowały się trzy główne kasty, które dzieliły się na setki podgrup. Przynależność do określonej kasty d e t e r m i n o w a ł a pozycję społeczną, zawód i wykształcenie każdego Hindusa.
Bramanowie byli kastą naczelną, mieli w swych rękach całą władzę cywilną, Kahatriyasi - władzę wojskową, Vaisyasi - przemysł i rolnictwo.
Wychowanie młodzieży było kastowe i polegało na przygotowaniu do życia w określonej kaście. Podporządkowane było filozofii i religii hinduskiej. Cechowała je abnegacja życia doczesnego, wyłączne orientowanie się na życie przyszłe, pozagrobowe. Ta ideologia nie stwarzała warunków do aprobaty wychowania fizycznego. Występowało ono jedynie jako składnik przygotowania do zawodu.
Od najdawniejszych czasów Hindusi przywiązywali jednak wielką wagę do higieny i czystości. Świadczą o tym m. in. wykopaliska ruin miast, gdzie odkryto np. wielką łaźnię o wymiarach 12 na 7 m oraz szereg pomniejszych łaźni. Czystość była nakazem religijnym. Kapłani buddyjscy musieli się codziennie rano kąpać w pobliskich rzekach lub sadzawkach. Przed każdym posiłkiem Hindus mył ręce i czyścił szczoteczką zęby. Lekarze hinduscy zdobyli wielką sławę wśród ludów wschodu. Aleksander Wielki zatrudniał ich w swojej armii.
Ćwiczenia fizyczne uprawiane były jedynie w związku z wymogami obronnymi kraju. Służba wojskowa wymagała przygotowania młodzieży do powożenia rydwanów, do służby w piechocie, do kawalerii w oddziałach na słoniach. Łuk stanowił główną broń, ale ćwiczono się także w posługiwaniu się dzidą, oszczepem, mieczem i toporem wojennym. Rozpowszechnione były polowania na lwy, dziki, jelenie i ptactwo. Ze sportów popularne były zapasy. Hindusi osiągnęli w zapasach dużą sprawność, co m.in. przypisywano ich systemowi masażu. Istniały specjalne podręczniki masażu, którego wyróżniano 3 rodzaje: atletyczny, leczniczy i higieniczny. Lekarze hinduscy stosowali również kąpiele w oliwie jako środek leczniczy.
Niektóre zabiegi ruchowe wspierane były przez rytuał religijny, np. system medytacji religijnej, zwany Yoga, uwzględniał szereg ćwiczeń fizycznych. Yoga jest systemem kontroli organizmu przez siły woli człowieka. Kształcenie woli osiąga się przez ćwiczenia fizyczne, jak np. przez pewne postawy ciała, kontrolę oddechu itp. Obecny system Yoga jest zasadniczo różny od dawnych jego form.
Również wielkie upowszechnienie osiągnął taniec. Stara literatura hinduska wskazuje na wielką rolę tańca w życiu religijnym. W ruinach starożytnego miasta Mohondio-Daro odnaleziono figurę brązową tańczącej dziewczyny, co świadczy również o popularności tańca w najdawniejszych czasach. Tańce miały nie tylko religijny charakter, ale były również nieodłączną częścią uroczystości weselnych i innych ważnych wydarzeń w życiu społecznym.
Obraz kultury fizycznej w najstarszych cywilizacjach nie może być ograniczany do Chin, Indii i Egiptu. Wiadomo przecież, że bardzo wysoka kultura rozwinęła się w dorzeczu Eufratu i Tygrysu, gdzie osiedlili się pod koniec 4 tysiąclecia Sumerowie, a infiltracja plemion semickich doprowadziła do wytworzenia się tam w trzecim tysiącleciu do powstania dwóch mocnych organizmów państwowych: na północy - Babilonia, na południu - Asyria.
Bitni władcy tych krajów prowadzili liczne wojny, które wymagały silnych formacji wojskowych. Wojsko składało się z piechoty, oddziałów rydwanów i konnicy.
Umiejętność jazdy konnej i jazy na wozach była więc pielęgnowana jako podstawa przysposobienia wojskowego. Broń ręczną stanowiły żelazne lub brązowe miecze, sztylety, włócznie, oszczepy, maczugi, strzały. Broń ta wyznaczała rodzaje ćwiczeń fizycznych uprawianych w Asyrii i Babilonie.
Do uprawianych sprawności fizycznych należało pięściarstwo i zapasy oraz gry i zabawy połączone zazwyczaj z muzyką i śpiewem. W drugim tysiącleciu p.n.e. bogate osiągnięcia reprezentowała kultura Krety, gdzie wychowani fizyczne również osiągnęło wysoki poziom, o czym świadczą zachowane dokumenty malarstwa naczyniowego i freskowego. Kultura kreteńska uległa zniszczeniu ok. 1400 r. p.n.e. kiedy wyspę najechali Achajowie.
Zachowały się też dokumenty świadczące o rozwoju kultury fizycznej w pewnych obszarach Ameryki Środkowej i Południowej przed opanowaniem jej przez hiszpańskich kolonizatorów. W dawnych państwach Azteków, Inków, Majów, Tolteków, Olmeków bez wątpienia troska o wychowanie fizyczne dzieci i młodzieży towarzyszyła przebogatemu życiu społecznemu.
www.fit.pl
1
