Nazwa przyprawy wywodzi się od greckich słów oros, co oznacza górę i ganos – ozdoba. Podobno jej słodka woń uważana była przez Afrodytę za symbol szczęścia. Palonym oregano Grecy doprawiali wino, co – jako afrodyzjak – miało zapewnić nadzwyczajną siłę miłosną. Zgodnie z pogańskim zwyczajem krzaczki oregano sadzono na grobach. Miało to zapewnić duszom zmarłych zasłużony spokój. Mleczarki natomiast wkładały lebiodę między skopki z mlekiem, wierząc, że dzięki temu mleko się nie skiśnie. W pismach Arystotelesa znajdują się zapiski, w których mędrzec donosił, że żółw, gdy połknie węża, spożywa lebiodę, co ratuje go przed śmiercią. Z tego też powodu oregano przez wieki było uważane za odtrutkę. Wierzono w jego właściwości lecznicze, odkażające i konserwujące.
Niezwykły olejek
Oregano, znane również jako lebiodka pospolita lub dziki majeranek, zawiera do 3% olejku eterycznego. W jego skład wchodzą między innymi fenole (karwakrol i tymol), seskwiterpeny, katechiny oraz flawonoidy takie jak apigenina, luteolina, kwercetyna, kemferol, eriodykcjol i naryngenina. Dzięki licznym substancjom czynnym ziele lebiodki oraz sporządzane z niego preparaty stosowane są w ziołolecznictwie w zaburzeniach trawienia. Uważa się, że oregano pobudza wydzielanie śliny, soku żołądkowego i żółci, poprawia trawienie i przyswajanie substancji odżywczych oraz przeciwdziała wzdęciom. Występujące w oregano flawonoidy działają rozkurczająco na mięśnie gładkie oskrzeli, jelit, dróg żółciowych, jak również macicy, co pomaga złagodzić bóle menstruacyjne. Zawarte w olejku lebiodkowego garbniki i związki fenolowe wykazują z kolei właściwości bakteriobójcze. Lebiodka może być wykorzystywana pomocniczo w przypadku dolegliwości górnych dróg oddechowych, w świądzie skóry oraz w leczeniu trudno gojących się ran.
Na bóle mięśni i zębów
Medycyna ludowa zalecała odwar z ziela lebiodki jako panaceum na ból zębów. Obecnie olejek z oregano wykorzystuje się w produkcji maści przeciwbólowych. Aromatycznym kąpielom z oregano przypisuje się również działanie rozluźniające mięśnie i uspakajające.
Oregano w kuchni
Oregano jest jedną z głównych przypraw kuchni włoskiej, hiszpańskiej i meksykańskiej. Przyprawia się nim pizze, zapiekanki i makarony. Korzystny wpływ na trawienie decyduje o tym, że stosuje się go do dań tłustych i ciężkostrawnych, w tym mięs, pasztetów, zawiesistych zupy, sosów. Smak przyprawy pasuje również do ryb, serów oraz niektórych warzyw, w szczególności pomidorów, sałaty i fasoli. Oregano łączy się często z innymi przyprawami – bazylią, tymiankiem, czosnkiem, chilli czy pieprzem. Świeże listki lebiodki w celu utrwalenia można suszyć, mrozić, a także macerować w oleju lub occie.
dr Aleksandra Czarnewicz-Kamińska
dr Joanna Anna Walczak
www.dieta.fit.pl
1
